Niemieckie zagrożenie. Polska przygotowuje się do obrony
Aktualności
Niemiecka potęga militarna rosła, Hitler nie napotykał sprzeciwu ze strony krajów zachodnich za wielokrotne łamanie traktatów międzynarodowych. Polska znalazła się w bardzo trudnej sytuacji. Nadal utrzymywała normalne stosunki z Niemcami, jednocześnie pielęgnując bliskie związki z Francją, co pokazała w 1936 r. po zajęciu Nadrenii przez Wehrmacht, wyrażając chęć współpracy militarnej z Francją. Jednak już wtedy przystąpiła do polityki ustępstw wobec Niemiec, tzw. „łagodzenia” i odrzucała wszelką ewentualną interwencję. Jesienią 1938 r. odbyła się konferencja monachijska. Część Czechosłowacji znalazła się w rękach Niemiec. Rząd polski nie zdawał sobie sprawy z niebezpieczeństwa, jakie stanowiła dla Polski sprawa czechosłowacka i konieczności reorientacji polityki zagranicznej w kierunku ZSRR. Zamiast tego, trzymając się poniekąd układów monachijskich, zajęła czechosłowacką część Cieszyna zamieszkałą w większości przez Polaków. Wkrótce potem Polska stała się celem niemieckiej ofensywy dyplomatycznej. Pierwsze propozycje niemieckie przewidywały włączenie Polski do paktu przeciwko Kominternowi, zajęcie Gdańska przez Niemcy i niemiecką autostradę eksterytorialną przez Pomorze. W zamian za to Niemcy dadzą Polsce gwarancje terytorialne i przedłużą pakt o nieagresji na 25 lat. Żądania te zapowiadały, że Polska będzie celem kolejnego niemieckiego ataku. Polska odrzuciła je wprost. Ta decyzja władz polskich, popierana przez całe społeczeństwo, miała znaczenie historyczne. Była to pierwsza przeszkoda w karierze Hitlera podbojów niewojennych. Łatwo sobie wyobrazić rozwój wydarzeń, gdyby Polska, mając siłę militarną plasującą ją na szóstym miejscu w Europie, podporządkowała się III Rzeszy.
Jednocześnie intensyfikowały się przygotowania do obrony. Od 1936 r. Polska w pośpiechu modernizowała swoje siły zbrojne, przeznaczając na to prawie 40% budżetu. Mimo że był to ogromny wysiłek, słabość ekonomiczna państwa i wielkie potrzeby armii nie pozwoliły na uzyskanie w krótkim czasie pożądanych efektów, a rezultaty tej modernizacji musiały zostać osiągnięte na początku XX wieku. czterdziestki. Niemcy, mając wówczas najpotężniejszą armię świata, przeznaczyły na jej wyposażenie sumę trzydziestokrotnie większą niż Polska.
15 marca 1939 r. Niemcy zajęły resztę Czechosłowacji, tak że wojska niemieckie były rozmieszczone wzdłuż 60% granic Polski i obejmowały 70% jej terytorium. W odpowiedzi władze polskie pod koniec marca zarządziły częściową mobilizację. Dwie dywizje zajęły pozycje na granicach i kontynuowano przygotowania do obrony. 6 kwietnia ukazał się polsko-angielski komunikat zapowiadający dwustronną umowę o wzajemnej pomocy. Rząd francuski przyłączył się do tej deklaracji, wraz z którą w Europie powstały zarysy trójstronnego sojuszu antyniemieckiego. Pod koniec marca Hitler wydał rozkaz przygotowania kampanii przeciwko Polsce, a 28 kwietnia potępił polsko-niemiecką deklarację o niestosowaniu siły. Naziści zwielokrotnili prowokacje graniczne i represje wobec ludności polskiej w Rzeszy iw Gdańsku, przygotowując w Polsce piątą kolumnę. 19 maja w Paryżu podpisano protokół określający podstawy polsko-francuskiej współpracy wojskowej w czasie wojny, ale jego zapisy były bardzo niejasne. Latem w Moskwie toczyły się negocjacje między ZSRR, Francją i Anglią w sprawie współpracy wojskowej na wypadek agresji Niemiec. Negocjacje te nie przyniosły rezultatu. 23 sierpnia ZSRR podpisał pakt z Niemcami. 25 sierpnia została podpisana umowa o wzajemnej pomocy między Polską a Anglią.
W Polsce trwały przygotowania do obrony. Zmobilizowano i potajemnie przerzucono jednostki, które miały osłaniać punkty graniczne uważane za priorytetowe w obronie. Siły powietrzne zostały przeniesione do baz polowych, aby zapobiec ich niespodziewanemu zniszczeniu.
29 sierpnia ogłoszono publicznie powszechną mobilizację, ale na prośbę aliantów przełożono ją o jeden dzień, co spowodowało opóźnienie niemożliwe do nadrobienia. Następnego dnia, 31 sierpnia, po południu Niemcy wyemitowali w radiu ultimatum do Polski, nie powiadamiając nawet bezpośrednio polskiego rządu.
Źródło: „Przegląd historyczny Polski”
Biblioteka Polska Ignacego Domeyki
Transkrypcja: Honorio Szelagowski
Dyrektor prasowy CiPol
