Círculo Cultural Polonés San Juan Pablo II

10. rocznica śmierci poetki – kim dziś jest dla nas Wisława Szymborska?

Aktualności

W jednym ze swoich wierszy napisała tak: „W najlepszym razie | będziesz, mój wierszu, uważnie czytany, | komentowany i zapamiętany | W gorszym przypadku | tylko przeczytany. Trzecia możliwość – | wprawdzie napisany, | ale po chwili wrzucony do kosza” (Wisława Szymborska, „Do własnego wiersza”). Nikt chyba nie ma wątpliwości, że wiersze Wisławy Szymborskiej spotkał zdecydowanie najlepszy z możliwych przypadków. Za swoją twórczość została nagrodzona literackim Noblem, a jej wiersze zostały przetłumaczone na ponad 40 języków świata.

Urodzona w 1923 roku niedaleko Poznania Maria Wisława Szymborska, bo tak brzmiało jej pełne imię i nazwisko, już od najmłodszych lat zarabiała na poezji. Podobno jako dziecko za każdy dobrze napisany wierszyk dostawała od ojca kilka groszy. Był jednak jeden warunek tej zapłaty: każdy wiersz musiał zawierać w sobie odrobinę dowcipu. Można przypuszczać, że to ten dziecięcy nawyk zadecydował o późniejszym charakterze jej poezji.

Poczucie humoru stało się wręcz cechą rozpoznawalną wierszy Szymborskiej. Ukazywała je poprzez paradoks, podniosłe słowa zestawiane z językiem potocznym czy mówienie o wzniosłych wartościach w niepozorny, wręcz codzienny sposób. Ale to właśnie dzięki poczuciu humoru wiersze Szymborskiej ratują się przed nihilizmem, mimo że poetka poddawała wszystko w wątpienie. Chociaż przepełnione sceptycyzmem, ironią i przyznawaniem się do własnej niewiedzy i bezsilności – są jednocześnie dowodem akceptacji ze światem i z koniecznością przemijania. Humor stanowi też w jej utworach pewnego rodzaju antidotum na tematykę cierpienia i śmierci, które łagodzi i oswaja.

I może właśnie dzięki poruszanej tematyce – życia i jego ulotności, a także refleksji nad rzeczywistymi wartościami i ich znaczeniem – utwory Szymborskiej wydają się aktualne również dzisiaj, w dziesiątą rocznicę śmierci noblistki. Niezależnie od epoki współczesne wydaje się traktowanie życia jak odgrywania scenicznej roli, jak w wierszu „Życie na poczekaniu”. Trudność w relacjach i nieumiejętność rozmowy z innymi wciąż zdają się problematyczne, zupełnie jak „Na wieży Babel”, a ludzie żyją tak samo „mniej dokładnie” jak ci z wiersza „Nieczytanie”.

Może więc warto w tę rocznicę zastanowić się nad znaczeniem tych utworów w aktualnym świecie i przenieść ich filozoficzną myśl na nasze życie. Może warto wyjść ze schematu poezji Szymborskiej, o której każdy Polak słyszy niejedno w szkole i której wiersze trzeba nauczyć się interpretować do matury – i spojrzeć na jej twórczość nie przez pryzmat lekcji, a przez pryzmat życia – tak jak prawdopodobnie ona chciałaby, żebyśmy na jej twórczość patrzyli.

Bibliografia:

Tekst: Anna Pieronkiewicz

@plynniepopolsku